…en je houdt ervan

Ik maak jou niet ongelukkig. En je ouders of je broers en zussen ook niet. Je vrienden niet, je collega’s niet en zelfs je baas niet. Je doet het allemaal zelf. En geloof het of niet: je houdt ervan.

In ons streven naar geluk voelen we ons maar al te vaak belemmerd door onze omstandigheden of de mensen om ons heen. We denken dan: als mijn man eens wat beter naar mij zou luisteren, als mijn vrouw eens wat minder zou zeuren, als ik wat meer geld zou hebben, als ik op mijn werk meer gewaardeerd zou worden, als mijn kinderen eens zouden doen wat ik zeg…dan zou het leven zoveel makkelijker zijn en dan zou ik gelukkig zijn!

Helaas volgen de problemen elkaar vaak op en is de rust en harmonie waar we naar verlangen op zijn best een korte periode tussen twee moeilijke in. We maken ruzie, spannen rechtszaken aan, gaan op zoek naar ander werk, of stemmen op een politieke partij die de schuld van alles wat er mis gaat bij dezelfde groep legt als wij.

Maar wat we ook doen, het lijkt nooit genoeg. Vaak concluderen we daaruit dat wij iets niet goed doen. Het leven is immers maakbaar, leren we, en succes is een keuze. Op social media zie je dat iedereen geluksmomenten deelt en je denkt bij jezelf: als ik dat niet ervaar, dan faal ik en dan ligt dat aan mij. Ik ben de enige die dit niet kan of die er niet bij hoort.

Dus gaan we proberen onszelf te vervolmaken. Misschien bezoek je een coach of therapeut, volg je cursussen of een opleiding, doe je allerhande zelftests op internet, zorg je voor een heleboel Insta-vrienden en loop je alle feestjes af om maar niets te missen. Je doet je uiterste best, zorgt ervoor dat je zo weinig mogelijk fouten maakt, dat je er goed uitziet en dat je niet uit de toon valt. Je doet je best om alles wat als ‘slecht’ kan worden bestempeld uit je persoonlijkheid te bannen.

Maar ook ons streven naar volmaaktheid helpt ons niet om gelukkig te worden. Misschien merk je zelfs dat je er perfectionistisch van wordt, of faalangst van krijgt, of dat je je afvraagt wie je eigenlijk bent terwijl je zo hard je best doet om in de pas te lopen.

Zo komen we in een patstelling: aan de ene kant de omgeving die ons maar blijft belemmeren in het vinden van geluk (hoe hard we ook werken!) en aan de andere kant onszelf (“Wat ik ook doe, ik ben de enige die het niet voor elkaar krijgt om gelukkig te zijn”).

We verlangen op een diep niveau naar alleenheerschappij: als ik de wereld om mij heen kon regeren met mijn goede intenties, dan zou ik ervoor zorgen dat niet alleen ik, maar iedereen gelukkig kon zijn. Als anderen dat nou maar zouden zien en mij de erkenning zouden geven die ik verdien, dan zou ik eindelijk kunnen doen waar ik goed in ben en dan zou het goed gaan met mijn relatie / mijn werk / mijn kinderen / de maatschappij.

Dat anderen dit niet zien en ons niet de rol geven die wij graag zouden willen spelen, frustreert ons. Het voelt oneerlijk en maakt machteloos. Wat we ook doen, we krijgen het linksom of rechtsom maar niet voor elkaar zoals we het voor ons zien.

Dan concluderen we: ongelukkig zijn hoort er kennelijk bij. En als ongelukkig zijn nu eenmaal bij het leven hoort, kan ik maar beter genieten van het ongelukkig zijn. Natuurlijk stel je dit niet zo bewust bij jezelf vast, maar kijk eens naar hoe je gaat handelen. Met vriendinnen bespreek je gezellig bij de koffie de problemen in je relatie, op feestjes gaan de misstanden in de maatschappij uitgebreid de kring rond, als je een vage bekende op straat tegenkomt gaat het al snel over het slechte weer vandaag. We hebben zelfs een gezegde: ‘no gain without pain’ – geen groei zonder pijn.

Doordat we dit geloven, gaan we de wereld om ons heen ook zo ervaren. Steeds opnieuw worden we in ons geloof bevestigd en gaan we ons er ook steeds meer naar gedragen. Want zie je wel! Zonder dat diploma krijg je geen baan, zonder die uitstekende prestaties op je werk verdien je geen promotie, zonder die communicatietraining krijg je geen betere relatie met je man. En zonder moeilijkheden op je pad geen spirituele ontwikkeling.

Door dit geloof en de continue bevestiging daarvan, gaan we ertoe over om op een subtiele manier ons eigen ongeluk te creëren. Als ongeluk dan toch ons lot is, wordt het minder erg als we het verwachten. Bovendien zijn het excuses die we kunnen aanvoeren om te verklaren waarom iets ons niet gelukt is. In de slachtofferrol zitten voelt heerlijk: je trekt je handen van de situatie af en je maakt jezelf wijs dat jij er helemaal niets aan kunt doen dat je je rot voelt. Zo pak je alsnog je vrijheid, zonder daarvoor verantwoordelijkheid te hoeven nemen.

Hoeveel mensen zijn er niet die maximale vrijheid willen zonder verantwoordelijkheid te nemen? Wel vader worden, maar geen papa zijn. Wel rijk zijn, maar geen belasting betalen. Wel vrijheid van meningsuiting eisen, maar geen rekening houden met de gevoelens van minderheden. Wel rechten willen, maar geen plichten. Zo handhaven we ons streven naar geluk. Maar is dit geluk?

We kennen deze mensen allemaal, maar de kunst is het te herkennen in jezelf. Als jij verantwoordelijkheid gaat nemen voor jezelf en gaat herkennen hoe jij jezelf klem zet in je streven naar geluk, kun je je eerste stappen gaan zetten op jouw pad naar écht geluk.

Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf betekent je fouten toegeven. Dat je naast al je mooie en sociaal wenselijke eigenschappen ook een kant hebt die je liever verborgen houdt. Dat je onder ogen durft te zien waarvoor je het meeste bang bent dat anderen het ooit te weten zullen komen over jou.

Wat een bevrijding uit het door jezelf geweven keurslijf, als jij de angstvallig in het duister van je ziel opgeborgen trekken en verlangens toelaat en deze gaat integreren in wie je bent! Voor wie het verhaal van Jekill & Hyde kent: mister Hyde kon alleen doorgaan met moorden zolang doctor Jekill niet van zijn bestaan op de hoogte was. Onze schaduw verdwijnt alleen als we er licht op werpen.

Het gevolg van het onder ogen zien van je eigen tekortkomingen is, dat je veel milder wordt naar de tekortkomingen van een ander. Je verlangen naar alleenheerschappij neemt af. De noodzaak om de wereld, je relatie, je kinderen, je werk en jezelf te vervolmaken neemt af.

Als je kunt accepteren dat jij en de wereld om je heen niet perfect zijn en dat ook niet hóeven te zijn, dan kun je vrede sluiten met het leven zoals het is.

Dat is trouwens niet hetzelfde als alle onheil maar over je heen laten komen.

Onze ziel streeft nu eenmaal naar geluk en naar volmaaktheid. Het verschil zit ‘m in het tempo en de onderliggende reden. Ons ego wil alleenheerschappij en vrijheid zonder verantwoordelijkheid en wil dat nú! Onze ziel wil heelheid en eenheid en heeft daar alle tijd voor, zelfs meerdere levens.

Heelheid wil zeggen: je integreert je lichte en je donkere kant. Daardoor heeft je donkere kant geen macht meer over je, terwijl je wel de kracht van je donkere kant kunt gebruiken om het goede te doen. Als je niet meer bang bent om fouten te maken, dan kun je veel meer gaan ontspannen. Als je vanuit je heelheid ontspannen reageert op de wereld om je heen, dan kun je veel creatiever handelen. Er ontstaan nieuwe oplossingen waarvan je tot voor kort dacht dat ze onmogelijk waren.